Kaynağı nedir?

Ozmos süreci genellikle üç temel nedenden biriyle ilişkilendirilir:

• Yatın dışından su girişi.

• İçeriden su girişi: örneğin sintineler.

• Reçinedeki reaktif yabancı maddeler.

Tüm vakaların neredeyse %85'inde ozmosun nedeninin su girişi olduğu görülmüştür. Bu tür vakalar çok kolay bir şekilde düzeltilebilir. Bu durumda su, laminat veya polyesterin kendisinde bulunan yabancı maddelerle veya cam güçlendiricideki kaplama maddesi ile reaksiyona girerek serbest asidik maddeler oluşturur. Hidroliz olarak bilinen bu süreçte reçine su tarafından bileşen parçalarına ayrılır.

Pek çok polimerik materyalin (plastikler) belirli bir dereceye kadar su ve su buharı geçirdiği dikkate değerdir ancak nihayetinde “ozmos” olarak bilinen durumun ortaya çıkmasına neden olan şey, reçinenin üretim sürecindeki belirli reaksiyon girmemiş bileşenlerin kalıntılarıdır.

Vakaların geri kalan %15’i düzeltilmesi en zor olanlardır ve bunlarda sorunun kaynağı reaktif yabancı maddeler veya laminasyon eksiklikleridir. Reçine üretimi aşamasındaki kimyasal reaksiyonun tamamlanmamış olması mümkündür. Yani asit veya alkolün yaklaşık %0,1’i reçine içinde “serbest” kalır. Bu tür durumlarda, tedarik edilen ve kullanılan reçine tamamen reaksiyona girme kabiliyetine sahip değildir. Yani mevcut “serbest” asit veya alkol molekülleri laminat içinde ikincil, istenmeyen ve istem dışı kimyasal reaksiyonlara katılabilirler.

Ayrıca, kullanılan peroksit katalizör ve kullanılan tüm diğer hızlandırıcılar katı matrisin parçasını oluşturmazlar ve laminat içinde yabancı madde olarak bulunurlar. Bu kalıntı bileşenlerin sudaki elementlerle reaksiyona girerek basınç ve sonrasında jelkotta kabarcıklar oluşturduğu bilinmektedir. Sorun sıklıkla karina ömrünün ilk iki veya üç yılında kendini gösterir.

Bir tekne soğuk sularda oldukça uzun süre geçirdikten sonra çok daha sıcak suların bulunduğu bir bölgeye taşındığında da bir sorun ortaya çıkabilir. Sıcaklıktaki değişim, geçmişte sağlam olup yalnızca birkaç yıl sonra ozmos semptomları gösteren bir karina için yeterli etkendir.

Ozmos aşamaları

1. Aşama – Su nüfuzu

Su, iç laminatı koruyan ve tekneye cezbedici finişini veren jelkotun dış katmanına (GRP/FRP karinalarda gördüğünüz sert, parlak  renkli dış tabaka) yavaşça nüfuz eder.

2. Aşama – Boşluklarda solüsyon oluşması

Laminatta, nemin yerleşebileceği boşluklar (hava boşlukları ve/veya kabarcıkları). Bu boşluklarda su, reaksiyona girmemiş muhtelif bileşenlerle yavaşça reaksiyona girerek bunları parçalayabilir (teknik adıyla hidroliz olarak bilinir).

Sonuç, hücrede yüksek yoğunlukta çözülmemiş kimyasallardır ve ozmos süreciyle daha fazla su hücre içine çekilerek hücre içindeki yoğunluk hücre dışındakiyle eşitlenmeye çalışılır. Bu döngü sürekli olarak kendini yineler.

3. Aşama – Kabarcık oluşumu

Hücre içine sürekli olarak daha fazla su çekilmesi, basınçta bir artışa ve sonrasında bu durumdan etkilenen karinalarda en sık görüldüğü üzere şişme ve kabarcıklanmaya neden olur.

4. Aşama – Laminatın bozulması

Nihayetinde kabarcıklardan bazıları patlayarak içlerinden sıvı akmasına neden olurlar. Artan basınç ayrıca laminat reçinesinin parçalanmasını da hızlandırır. Laminatın daha derinindeki daha büyük kabarcıklar ve ortaya çıkan daha yüksek basınçlar muhtelif seviyelerde laminat bozulmasına yol açabilir.

Nasıl önlenir?

Ozmos mevcut görünmediğinde bile, tüm GRP/FRP tekneler için devam eden bir risk söz konusudur. Bu riski minimize etmek için, jelkot ile su arasında bir ayırma tabakası oluşturacak kalın bir epoksi kaplama (Interprotect) uygulayın. Bu, gerçeklemesi muhtemel ozmos oluşumunu geciktirecektir.

Nasıl düzeltilir?

Bir değerlendirme yaptırın ve sonuçlara bağlı olarak başvurulabilecek iki temel seçenek vardır:

1. Seçenek

Değerlendirme sonucu: Ozmos kanıtları, jelkotta kabarcıklanmayı da içeriyor.

Tavsiye: Tedavi sistemi.

Muhtemelen jelkotun tamamen sökülmesi gerekecektir. Ardından iyice temizlik ve kurutma ve sonrasında HT9000 Epoksi Reçine ve Interprotect

uygulaması.

2. Seçenek

Değerlendirme sonucu: Jelkotta ve altındaki laminatta yoğun kabarcıklanma ve kraterler.

Tavsiye: Jelkot ve laminat tabakalarının sökülmesi.

Laminat tabakalarının sökülmesi bu işi, bir yapısal yeniden inşa programına dönüştürecektir. İyice temizlik ve kurutma sonrasında HT9000 Epoksi Reçine ve uygun cam güçlendiricilerle yeniden laminasyon ve Interprotect

ile astarlama.