Samenvatting

Hout is het enige natuurlijke materiaal dat tegenwoordig wordt gebruikt bij het maken van boten. Misschien is dit de reden dat hout zo esthetisch oogt; het is zeker de reden dat houten afwerkingen, met name leuningen, zo veel worden gebruikt op superyachten. Aangezien er zo veel verschillende houtsoorten zijn, wordt hier niet geprobeerd om alles in detail te behandelen. Bij twijfel wordt u geadviseerd om een vertegenwoordiger van International Paint te raadplegen voor advies over oppervlaktevoorbehandelingen. Hieronder volgt echter wat basisinformatie voor diegenen die dit voor het eerst doen.

Alle bootmaterialen hebben voor- en nadelen, en hout is geen uitzondering. Ten eerste kan hout rotten, hoewel voor boten alleen houtsoorten met de grootste rotweerstand worden gebruikt. Dit zijn houtsoorten met een hoog gehalte natuurlijke oliën; Afrormosia, Birmaanse teak en Utile behoren tot de meest gebruikte houtsoorten. Ten tweede kan hout uitzetten en samentrekken wanneer het vocht opneemt en uitdroogt.

Met moderne verftechnologie is het mogelijk om een bijna ondoordringbaar membraan op een houten romp aan te brengen. Hout-/epoxycomposieten zijn hier een typisch voorbeeld van. Maar denk eraan. Oudere boten die vaak helemaal opnieuw worden opgetuigd, moeten een kleine hoeveelheid vocht opnemen om de scheepshuid te laten uitzetten en de voegen strak te houden. Zo is het soort verfsysteem afhankelijk van het soort constructie. Bij klassieke boten met een traditionele constructie worden combinaties van hard en zacht(er) hout gebruikt. Verschillende houtsoorten hebben eigenschappen die verschillende verfsoorten vereisen. Als u twijfelt over het soort verf dat geschikt is voor de constructie van de boot waar u aan werkt, neem dan contact op met een vertegenwoordiger van International Paint.

• Oud, bloot hout dient te worden gecontroleerd op bruine rot, boorpissebed of paalworm, tekenen van reacties met metalen, barsten of buiging waardoor er water kan binnendringen.
  Bruine rot treedt meestal op als een vochtgehalte van het hout boven 30% ligt en door microscopische schimmels wordt aangetast. Het blootliggende hout ziet er donker uit, is samendrukbaar wanneer het nat is, en is brokkelig wanneer het droog is. Zoutwater heeft de neiging om bruine rot tegen te houden, maar aangezien veel boten in havens liggen met zoet of brak water, is er een realistische kans op bruine rot.
  Een boorpissebed is een ongeveer 3 mm. lang schaaldier. Het leeft in zoutwater en doorboort hout, waardoor dit uiteindelijk tot een kruimelende massa verpulverd wordt. Een boorpissebed kan echter niet door goed geverfde oppervlakken boren. Dit geldt ook voor de paalworm. Deze kleine worm dringt het hout binnen waar de verf beschadigd is en baant zich al etend een weg door de houtnerf. Een goed verfsysteem voorkomt dit.

• Spleten en barsten in hout moeten zorgvuldig worden onderzocht om de ware oorzaak en gevolg vast te stellen alvorens tot schilderen over te gaan.

Het voorgaande is een algemene leidraad voor het inspecteren van houten boten in gebruik. Nu moet de voorbehandeling worden behandeld.

• Mogelijk is het noodzakelijk om oude deklagen te verwijderen. Deze worden vaak afgebrand. Hoewel dit een zeer effectieve methode is, gelden er enkele voorzorgsmaatregelen en is zorgvuldigheid geboden. Het afbranden dient in de open lucht of in een goed geventileerde ruimte te worden gedaan. Hoewel moderne
  gas-luchtbranders makkelijker te beheersen zijn dan traditionele soldeerlampen, moet het te vernissen oppervlak zorgvuldig behandeld te worden om schroeiplekken op het hout te voorkomen.
  Pas op voor afgeschroeid materiaal dat op de grond valt en blijft doorbranden. Zorg ervoor dat het gebied eronder vrij is van ontvlambare materialen. Antifouling mag niet worden afgebrand of droog geschuurd worden omdat de stof én het afbraakproduct op zijn minst irriterend en op zijn ergst giftig zijn.
  Raadpleeg de veiligheidsinformatiebladen van de betreffende fabrikant(en) alvorens de verf af te schroeien. Tot de modernere methoden om verf van hout te verwijderen hoort korrelstralen met microscopisch kleine korrels onder lage druk. Waterstralen (hydro-blasting) wordt soms ook gebruikt.
• Al het blote hout dient ofwel met de hand of op mechanische wijze te worden gladgeschuurd. Schuur altijd met de nerf mee om oude verfresten uit de nerf te verwijderen. Als u dwars over de nerf heen schuurt, komen er krassen in het hout. Deze zien er zelfs bij een nieuwe constructie onooglijk uit, met name als het
  hout wordt gevernist. Alle resten schuurstof moeten worden verwijderd omdat ze de hechting verhinderen en een korrelige afwerking veroorzaken. Met vettige houtsoorten zoals teak dient het oppervlak te worden afgenomen met International Degreaser (ITA080) en een pluisvrije doek voordat het hout wordt geschuurd. Zo worden de olieresten verwijderd die anders de hechting van de verf of vernis zouden verhinderen.

Schilderen en vernissen van hout

Gevernist hout geeft elke boot een stukje charme en karakter. Helaas kan het ook problemen en extra werk met zich meebrengen als het wordt gebruikt om de boot te verfraaien. Hout krijgt te kampen met zon en zee en vaak ook met agressieve chemicaliën, zoals bijv. dek behandelingen voor teak die over het oppervlak kunnen lopen of spetteren. Schilferende vernis en zwart of verkleurd hout zijn problemen die we allemaal gezien hebben, maar met een zorgvuldige voorbehandeling en goede applicatiepraktijken zijn dergelijke problemen te voorkomen, vooral met de geavanceerde verf en vernis van tegenwoordig.

• Om te vernissen dient, als eenmaal alle stof is verwijderd, de eerste laag vernis te worden aangebracht, meestal 25% verdund (controleer de aanbevelingen in de productinformatiebladen). Dit sluit het hout af voordat u meer vernis aanbrengt. Bij bepaalde houtsoorten zijn er meerdere verdunde lagen vernis nodig voordat er volledige lagen kunnen worden aangebracht.
• Dit geldt ook voor geschilderde oppervlakken. De verdunde eerste lagen primer bevorderen de doordringing van het hout en de hechting van het daaropvolgende verfsysteem. De lakspecificaties worden als leidraad gegeven. Het kan echter zijn dat er bij het schilderen van bepaalde, meer poreuze soorten hout meerdere lagen primer nodig zijn.
• Pas op bij het nat schuren van de primer dat u niet doorschuurt tot het blote hout. Nat schuren dient uitsluitend te worden uitgevoerd als er een voldoende dikke primerlaag op het oppervlak is aangebracht.