Πού οφείλεται
 

Η διαδικασία της όσμωσης έχει συνήθως μία από τρεις γενεσιουργές αιτίες:
 

• Είσοδος νερού από το εξωτερικό του γιοτ.

• Είσοδος νερού από το εσωτερικό: π.χ. από τα ύφαλα.

• Ακαθαρσίες στη ρητίνη που προκαλούν αντιδράσεις.
   

Η είσοδος νερού έχει διαπιστωθεί ότι αποτελεί την αιτία σε περίπου 85% των περιπτώσεων όσμωσης. Οι περιπτώσεις αυτές αντιμετωπίζονται πλέον πανεύκολα. Σε αυτή την περίπτωση, το νερό αντιδρά με τις ακαθαρσίες του πολυστρωματικού υλικού ή του ίδιου του πολυεστέρα ή με τον παράγοντα επίστρωσης στην ενίσχυση ινών γυαλιού, σχηματίζοντας ουσίες με ελεύθερα οξέα. Σε αυτή τη διαδικασία, που ονομάζεται υδρόλυση, η ρητίνη διασπάται στα επιμέρους στοιχεία της από το νερό.

Είναι αξιοσημείωτο ότι πολλά πολυμερή υλικά (πλαστικά) είναι σε ένα βαθμό υδατοπερατά και διαπερατά από ατμό, αλλά το γεγονός ότι στη διαδικασία παραγωγής της ρητίνης ορισμένα ψήγματα συστατικών που δεν έχουν αντιδράσει αυτό που οδηγεί στη διάσπαση και εντέλει στην απαρχή του φαινομένου που αναφέρεται ως “όσμωση."

Το υπόλοιπο 15% των περιπτώσεων είναι οι πιο δύσκολες να αντιμετωπιστούν, στις οποίες το πρόβλημα οφείλεται σε αντιδραστικές ακαθαρσίες ή ατελή κατασκευή του πολυστρωματικού υλικού. Υπάρχει το ενδεχόμενο η χημική αντίδραση στο στάδιο παραγωγής της ρητίνης να μην ολοκληρώθηκε. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 0,1% του οξέως ή της αλκοόλης παραμένει ‘ελεύθερο’ εντός της ρητίνης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ρητίνη που παρέχεται στους κατασκευαστές δεν είναι ικανή να αντιδράσει εξ ολοκλήρου. Αυτό σημαίνει ότι τα ‘ελεύθερα’ μόρια οξέως ή αλκοόλης είναι διαθέσιμα να συμμετέχουν σε δευτερεύουσες, ανεπιθύμητες και ακούσιες χημικές αντιδράσεις εντός του πολυστρωματικού υλικού.

Επιπλέον, το υπεροξείδιο-καταλύτης που χρησιμοποιείται στην παραγωγή του και τυχόν άλλοι επιταχυντές που χρησιμοποιούνται, δεν αποτελούν τμήμα της στερεάς δομής και περιλαμβάνονται στο πολυστρωματικό υλικό ως ακαθαρσίες. Τα ψήγματα συστατικών είναι γνωστό ότι αντιδρούν με τα στοιχεία που αποτελούν το νερό, παράγοντας ενώσεις που δημιουργούν πίεση, που με τη σειρά της σχηματίζει φουσκάλες στην επένδυση ζελατίνης. Πολλές φορές το πρόβλημα εκδηλώνεται τα πρώτα δύο ή τρία χρόνια της ζωής του κύτους.

Ένα πρόβλημα μπορεί επίσης να προκύψει όταν ένα σκάφος έχει περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του σε ψυχρά νερά και μετά μετακινηθεί σε περιοχή με πολύ πιο θερμά νερά. Η αλλαγή στη θερμοκρασία μπορεί να επαρκεί για να προκαλέσει ένα μέχρι πρότινος υγιές κύτος να παρουσιάσει συμπτώματα όσμωσης, μετά από λίγα μόνο χρόνια.

Τα στάδια της όσμωσης

Στάδιο 1 – Διείσδυση νερού

Το νερό διαπερνά αργά την εξωτερική στρώση της επένδυσης ζελατίνης (της σκληρής στιλπνής χρωματιστής εξωτερικής μεμβράνης που βλέπετε στα κύτη από GRP/FRP) που προστατεύει το εσωτερικό πολυστρωματικό υλικό και δίνει στο σκάφος το ελκυστικό του φινίρισμα.

Φάση 2 – Σχηματισμός διαλυμάτων στα κενά

Στο πολυστρωματικό υλικό υπάρχουν κενά (θύλακες αέρα ή/και φυσαλίδες) στα οποία μπορεί να διεισδύσει η υγρασία. Σε αυτά τα κενά το νερό μπορεί να αντιδράσει αργά με διάφορα συστατικά που δεν έχουν αντιδράσει και να τα διασπάσει (διαδικασία που ονομάζεται υδρόλυση).

Το αποτέλεσμα είναι υψηλή συγκέντρωση διαλυμένων χημικών στον θύλακα και, με τη διαδικασία της όσμωσης εισέρχεται περισσότερο νερό εντός του θύλακα, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης της συγκέντρωσης στον θύλακα με αυτήν εκτός του θύλακα. Στη συνέχεια αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά.

Στάδιο 3 – Σχηματισμός φουσκαλών

Το αποτέλεσμα της συνεχούς εισόδου περισσότερου νερού εντός του θύλακα είναι αύξηση της πίεσης, που οδηγεί σε διόγκωση και σχηματισμό φουσκαλών, όπως παρατηρείται τις περισσότερες φορές στα επηρεαζόμενα κύτη.

Στάδιο 4 – Αστοχία του πολυστρωματικού υλικού

Εντέλει, κάποιες από τις φουσκάλες σκάνε, με αποτέλεσμα τη διαφυγή υγρού από αυτές. Η αυξανόμενη πίεση τείνει επίσης να επιταχύνει τη διάσπαση της ρητίνης του πολυστρωματικού υλικού. Σε μεγαλύτερο βάθος στο πολυστρωματικό υλικό, οι φουσκάλες, σε συνδυασμό με τις υψηλότερες πιέσεις που αναπτύσσονται, μπορεί να οδηγήσουν σε διάφορα επίπεδα αστοχίας του πολυστρωματικού υλικού.

Τρόποι πρόληψης

Ακόμα και όταν δεν είναι εμφανής η όσμωση, υπάρχει συνεχής κίνδυνος για όλα τα σκάφη GRP/FRP. Για να ελαχιστοποιήσετε αυτό τον κίνδυνο, εφαρμόστε μια παχιά στρώσει εποξειδίου (Interprotect) στο κύτος, για να δημιουργήσετε μια διαχωριστική στρώση μεταξύ της επένδυσης ζελατίνης και του νερού. Έτσι θα καθυστερήσει η απαρχή τυχόν όσμωσης που είναι πιθανό να εμφανιστεί.

Πώς να το αντιμετωπίσετε

Ζητήστε να σας κάνουν μια μελέτη και στη συνέχεια, ανάλογα με τα αποτελέσματα, μπορείτε να εξετάσετε δύο βασικές επιλογές:

Επιλογή 1.

Αποτέλεσμα μελέτης: Ενδείξεις όσμωσης, όπως φουσκάλες στην επένδυση ζελατίνης.

Σύσταση: Σύστημα αντιμετώπισης.

Πιθανότατα θα χρειαστεί πλήρης αφαίρεση της επένδυσης ζελατίνης. Στη συνέχεια, σχολαστικός καθαρισμός και στέγνωμα πριν την εφαρμογή HT9000 Epoxy Resin και Interprotect.

Επιλογή 2.

Αποτέλεσμα μελέτης: Εκτεταμένες φουσκάλες και κρατήρες στην επένδυση ζελατίνης και στο πολυστρωματικό υλικό από κάτω.

Σύσταση: Αφαίρεση επένδυσης ζελατίνης και στρώσεων του πολυστρωματικού υλικού.

Με την αφαίρεση στρώσεων του πολυστρωματικού υλικού, η συγκεκριμένη εργασία μετατρέπεται σε εργασία δομικής ανακατασκευής. Μετά από σχολαστικό καθαρισμό και στέγνωμα, επαναλάβετε την επίστρωση του πολυστρωματικού υλικού με HT9000 Epoxy Resin και κατάλληλη ενίσχυση ινών γυαλιού και περάστε με αστάρι Interprotect.