Onderwater blaas- en blaarvorming

Wat is de oorzaak

Het proces van osmose is meestal te wijten aan één van de onderstaande drie oorzaken:

• Water dringt binnen vanaf de buitenkant van het jacht.

• Water dringt binnen vanuit de binnenkant: bijvoorbeeld bilges.

• Reactieve onzuiverheden in het hars.

Het binnendringen van water is in 85% van de gevallen de oorzaak van osmose. Deze gevallen kunnen nu heel gemakkelijk worden behandeld. In een dergelijke situatie reageert water met de vervuiling in het laminaat of de gelcoat. Of het reageert op de oplosmiddelen in de gelcoat en het glasvezellaminaat waarbij vrije zuren worden gevormd. In dit proces dat bekend staat als hydrolyse, wordt de hars door water afgebroken tot zijn componenten.

Het is belangrijk om op te merken dat veel polymeermaterialen (plastics) waterdoorlatend zijn en tot op zekere hoogte waterdamp doorlaten.> Echter het is een feit dat in het fabricageproces van hars bepaalde sporen van niet-gereageerde bestanddelen leiden tot afbraak en uiteindelijk tot het begin van wat we “osmose” noemen.

De resterende 15% van de gevallen zijn het moeilijkst te behandelen, waar reactieve onzuiverheden of tekortkomingen in het laminaat de oorzaak van het probleem zijn. Het is mogelijk dat de chemische reactie in de fase van de fabricage van het hars niet volledig was. Dat betekent dat ongeveer 0,1% van het zuur of alcohol in het hars niet reageert. In dergelijke gevallen kan de hars die door de bouwers wordt gebruikt niet volledig reageren. Wat betekent dat er “vrije” moleculen van zuur en alcohol beschikbaar zijn om deel te nemen aan een secundaire, ongewenste en onbedoelde chemische reactie in het laminaat.

Daarbij komt dat de peroxidekatalysator, en elke andere gebruikte versnellers, die tijdens de constructie worden gebruikt, geen onderdeel uitmaken van de stevige matrix en in het laminaat aanwezig blijven als onzuiverheden. Van deze bestanddelen is bekend dat zij reageren met elementen in water en produceren verbindingen die druk veroorzaken, die op hun beurt blaasjes in de gelcoat worden. Het probleem ontstaat in de eerste twee of drie jaar van het bestaan van de romp.

Er kan ook een probleem ontstaan wanneer een vaartuig een redelijk lange tijd heeft doorgebracht in koele wateren en dan wordt verplaatst naar warmere wateren. De verandering in temperatuur kan voldoende zijn om een goede romp na slechts een paar jaar te veranderen in een romp met osmose symptomen.

De fasen van osmose

Fase 1 – Water dringt binnen

Water dringt langzaam door in de buitenste laag van de gelcoat (de harde glanzende gekleurde buitenste laag die te zien zijn op polyester rompen)  die het binnenste laminaat beschermt en het vaartuig een chique uitstraling geeft.

Fase 2 – Water loopt in de holtes

In het laminaat zijn holtes (luchtholtes) aanwezig waar het water in kan sijpelen. In deze holtes kan het water langzaam reageren met verschillende niet-gereageerde componenten (technische naam = hydrolyse).

Het resultaat is een hoge concentratie van opgeloste chemicaliën in de cel en door het proces van osmose wordt water in de cel getrokken in een poging om de concentratie binnen en buiten de cel in evenwicht te brengen. Deze cirkel herhaalt zich dan eindeloos.

Fase 3 – Blaasvorming

Het feit dat er voortdurend meer water in de cel wordt getrokken, veroorzaakt een verhoogde druk die resulteert in opzwellen en blaasvorming.

Fase 4 – Laminaat gaat kapot

Uiteindelijk zullen een aantal blaasjes openspringen en zo kan het vocht eruit lopen. De verhoogde druk versnelt de afbraak van het laminaathars. Dieper in het laminaat kunnen grotere blaasjes samen met de resulterende hogere druk leiden tot verschillende mate van defecten.

Hoe te voorkomen

Zelfs als het lijkt dat osmose niet in de boot aanwezig is, bestaat er altijd een risico voor polyester boten. Om dit risico te verminderen, dient u een dikke laag epoxy primer op de romp aan te brengen(Interprotect) om een scheidingslaag tussen gelcoat en water te verkrijgen. Hierdoor wordt het begin van osmose die kan ontstaan vertraagd.

Hoe te behandelen

Onderzoek het oppervlak: indien deze blaasjes in de gelcoat laat zien duidt dit vaak op osmose. In dit geval is behandeling van het oppervlak noodzakelijk.

Het is waarschijnlijk nodig om de gehele gelcoat te verwijderen. Nadat de gelcoat is verwijderd, moet de romp grondig worden schoongespoeld met zoetwater teneinde alle resten zoutwater, vuil en opgeloste bezinksels te verwijderen. Als dit wordt gedaan met heet water of stoom dan levert dat een beter eindresultaat op. De romp moet nu drogen. Het doel van het laten drogen is om al het water in de romp en de eventuele resten van chemicaliën op het oppervlak te laten verdampen in de lucht. Als de droging in de openlucht plaats vindt, dan moet de romp regelmatig met een hogedrukreiniger of met stoom worden afgespoeld. Het gebruik van een droogkamer, dan wel methoden om de droging te forceren (ontvochtiger, infrarood, vacuüm of Hot Vac behandeling) zal de droogtijd aanzienlijk verkorten. Nadat de droogperiode voorbij is, moet het vochtgehalte van de boot worden getest. Dat kan worden gedaan met een daarvoor bestemde vochtigheidsmeter. Daar waar nodig kan het glasvezellaminaat verstevigd worden met extra glasvezelmatten in combinatie met een epoxyhars. Hierna bouwt u een verfschema op met Gelshield 200.

in de juiste laagdikte (350 micron).